Nevüsler (Benler)

 Benleri lazerle silme, elektirikle yakma, kryoterapi ile dondurma ve yüzeyel bir şekilde çıkartma (traşlama) kesinlikle tavsiye edilmeyen tedavi yöntemleridir, kaçınmalıdır....

NEVÜSLER (Benler)

Nevüs (ben) nedir?

Derinin melanosit adı verilen hücrelerinden köken alan, en sık kahverengi, siyah renkleri içeren, deriyla aynı seviyede (düz) ya da kabarık olabilen iyi huylu deri lezyonlarıdır.  Doğumsal ve edinsel (sonradan çıkan benler) olmak üzere kabaca 2 gruba ayrılır. Edinsel olanlar en sık çocukluk çağında ortaya çıkar. Elli yaşının üzerinde yeni nevüs çıkması beklenmez. Büyüklükleri çok değişkendir, çok küçük (1-2mm) olabilecekleri gibi, bazı doğumsal benler tüm gövdeyi kaplayacak kadar büyük de olabilir. Sayıları da değişkendir, bazı insanların tüm vücudunda 1-5 tane kadar az sayıda ben olabileceği gibi, 100 taneden daha fazla beni olanlar da vardır. Kişideki ben sayısını belirleyen esas faktör genetik yatkınlıktır (kalıtsal miras).

Banal nevüs (sıradan ben) nedir?

En sık görülen melanositik kökenli lezyonlardır. Simetrik-yuvarlak şekilli, düzgün kenarlı, renk dağılımı homojen, genellikle kahverenkli ve sıklıkla 5mm’den daha küçük çaplıdır. Deriyle aynı seviyede ya da kabarık, düzgün ya da pütürlü yüzeyli olabilir.

Banal nevüsün önemi nedir?

Çok sayıda (50’den fazla) banal beni olanlarda Melanom (ben kanseri) gelişme riski daha yüksektir. 

Displastik nevüs (atipik ben) nedir?

Bunlar da iyi huylu edinsel nevüslerdir. Ama görünüm olarak asimetrik, kenarları girintili çıkıntılı, düzgün dağılımlı olmayan birden fazla renk içeren ve sıklıkla 5-6 mm’den daha büyük çaplıdır. Bu özelliklerden birine ya da daha fazlasına ya da hepsine sahip olabilir. Dolayısıyla, görünüm olarak Melanom ile benzerlik gösterir. Ön tanısı klinik ve özellikle dermoskopik muayene ile konurken, kesin tanısı biyopsi ile konur.

Displastik nevüsün önemi nedir?

Kişide 5 ya da daha fazla sayıda displastik ben olması, o kişide Melanom gelişme riskini artırır. Ayrıca, nadir de olsa displastik benler zaman içinde melanoma dönüşebilir.

Displastik nevüslerin hepsini çıkartmak gerekli midir?

Kişide var olan tüm displastik nevüsleri çıkarmak o kişide melanom gelişme riskini ortadan kaldırmaz, dolayısıyla uygun bir yaklaşım değildir. Bu benleri videodermoskop ile fotograflayarak belli aralıklarla takip etmelidir. İç yapıları değişmeden aynı kalanları çıkartmaya gerek yoktur. Öte yandan, zaman içinde iç yapılarında ve görünümlerinde belirgin değişiklik gösterenler melanom olma riski açısından erken dönemde çıkarılmalıdır. 

Doğumsal nevüs (ben) nedir?

Bebek doğduğunda veya yaşamının ilk 2 yılında ortaya çıkan, zaman içinde değişim gösterebilen kahverengi/siyah benlere verilen isimdir. Doğumsal benler, çocuğun bedeni gelişip büyüdükçe, onunla orantılı olarak büyüme gösterir.

Doğumsal benler kaça ayrılır?

Erişkin yaşta ulaşacakları nihai büyüklüklerine (çaplarına) göre 4 gruba ayrılır. 1.5 cm’den küçük olanlara “küçük doğumsal ben”, 1.5-20 cm arasında olanlara “orta büyüklükte doğumsal ben”, 20 cm’den büyük olanlara “büyük doğumsal ben”, 40 cm’den büyük olanlara da “dev doğumsal ben” adı verilir.

Doğumsal benlerin görünümü nasıldır?

Küçük ve orta çaplı doğumsal benler genellikle keskin sınırlı, düz yüzeyli, açık ya da koyu kahverengi lekeler şeklinde, kimi zaman da üzeri pütürlü kahverengi kabartılar olarak ortaya çıkar. Üzerlerinde yoğun ve belirgin kıllar bulunabilir. Özellikle ergenlik döneminde yüzeyde pütürlenme ya da mevcut kabartılarda belirginleşme ve kıllarda kalınlaşma görülebilir. Büyük ve dev çaplı doğumsal benler, kahverengi ya da siyah renkli deriden kabarıklıklar şeklindedir, genellikle bunların da üzerlerinde kaba pütürler ve sert kıllar bulunur. 

Doğumsal benler tehlikeli midir?

Doğumsal benlerin üzerinde nadir de olsa Melanom gelişebilir. Melanom gelişme riski benin büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Küçük ve orta boydaki benler için risk çok düşüktür ve genellikle melanom gelişimi ergenlik çağından sonra görülür. Büyük ve dev doğumsal benler için ise risk %4.5-10’dur ve melanom ergenlik öncesi dönemde ortaya çıkabilir.

Doğumsal benler nasıl takip edilmelidir?

Doğumsal benlerin takibi hastadan hastaya farklılık gösterir. Benin yerleşim yeri, büyüklüğü, kozmetik ve psikososyal açıdan yarattığı olumsuz etkileri göz önüne almak gerekir. Küçük boyutlu ve düzgün yüzeyli, vücudun kol, bacak, gövde gibi kolayca izlenebilecek bir alanına yerleşmiş olanlar düzenli aralıklarla videodermoskopla fotoğraflanarak takip edilebilir. Böylece bende potansiyel olarak oluşabilecek kanser gelişimi açısından meydana gelebilecek değişiklikler erken dönemde saptanabilir. Ancak, saçlı deri, genital bölge gibi takibi zor olan bölgelerdeki benler, gerekirli durumlarda hemen cerrahi olarak çıkartılabilir. Büyük boyutlu, yüzeyi düzgün olmayan, hızla değişiklik gösteren benler sıklıkla en erken dönemde çıkartılmalıdır.